Zbyt wysoki poziom glukozy, czyli cukru we krwi może być niebezpieczny dla organizmu. Jakie są przyczyny podwyższonej glukozy? Czym może ona skutkować? W jaki sposób obniżyć wysoki cukier i zapobiegać jego skokom?
Czym jest hiperglikemia?
Hiperglikemia to stan, w którym dochodzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi. Glikemia, czyli poziom cukru przekracza wtedy górną normę.
Występująca podwyższona glukoza może oznaczać stan przedcukrzycowy, cukrzycę lub inne dolegliwości. W skrajnych przypadkach może prowadzić do pojawienia się zagrożenia życia.
Stanem przeciwnym do hiperglikemii jest hipoglikemia – zbyt niski poziom cukru we krwi.
Jak zbadać poziom glukozy we krwi?
Aby zbadać poziom glukozy, stosowane są nowoczesne urządzenia – glukometry. Potrafią one natychmiast oznaczyć jej ilość we krwi i zaprezentować wynik. Krew pobiera się najczęściej z opuszki palca.
Poziom cukru we krwi można również zbadać podczas wizyty w laboratorium analitycznym. Laboratoria oferują kilka rodzajów badań glukozy, w tym badanie podstawowe poziomu glukozy, test doustnego obciążenia glukozą (OGTT), a także badanie hemoglobiny glikowanej, która przedstawia przeciętne stężenie glukozy we krwi w czasie 2-3 miesięcy przed badaniem.
Jak przygotować się do badania cukru?
Aby badanie cukru we krwi mogło odzwierciedlić jego rzeczywisty poziom, konieczne są odpowiednie przygotowania.
Przygotowanie do badania glukozy we krwi:
– badanie należy wykonać na czczo – po 13-14 godzinach od ostatniego posiłku,
– badania zaleca się prowadzić w tych samych porach, najlepiej w godzinach 7:00 – 10:00,
– przed badaniem należy unikać stresu i wysiłku, a także usiąść i wyciszyć się po przyjściu do laboratorium.
Wykonanie badania bez przestrzegania powyższych zaleceń może dać nieprawidłowy wynik.
Poziom cukru we krwi – normy
Normy dla cukru we krwi żylnej pobranej na czczo:
– 70-99 mg/dL (3,9-5,5 mmol/L) – prawidłowy poziom glukozy we krwi,
– 100-125 mg/dL (5,6-6,9 mmol/L) – podwyższona glukoza we krwi, stan przedcukrzycowy,
– powyżej 126 mg/dL (7,0 mmol/L) – cukrzyca.
Badanie poziomu cukru powinno być wykonane przynajmniej dwukrotnie w różnych dniach, aby jego wyniki mogły posłużyć do postawienia diagnozy przez lekarza.
Jakie są przyczyny hiperglikemii?
Hiperglikemia, czyli podwyższona glukoza może mieć różne przyczyny związane z nieprawidłowym działaniem układu metabolicznego ciała. Wśród głównych powodów hiperglikemii wyróżnia się poniższe:
Cukrzyca typu 1 i 2
Najczęściej do pojawienia hiperglikemii dochodzi na skutek cukrzycy, która wynika z nieprawidłowego wydzielania insuliny przez trzustkę.
Główną przyczyną jest cukrzyca typu 2, która związana jest z insulinoopornością, czyli zmniejszoną wrażliwością tkanek na insulinę. Dochodzi do niej głównie na skutek nieprawidłowej diety bogatej w cukry proste oraz braku ruchu. Rzadziej przyczyną jest cukrzyca typu 1, która zaliczana jest do chorób autoimmunologicznych.
Cukrzyca ciężarnych
Gdy diagnozowana jest podwyższona glukoza w ciąży, najczęściej przyczyną jest tzw. cukrzyca ciężarnych. Powstaje ona na skutek zmian hormonalnych, jakie pojawiają się na skutek ciąży. Zazwyczaj zanika ona po porodzie, ale zaleca się wtedy regularne sprawdzanie poziomu cukru we krwi.
Hiperglikemia stresowa
Do wysokiego poziomu cukru we krwi może dojść też na skutek ostrych stanów chorobowych, gdy zmianie ulegają poziomy hormonów, w tym kortyzolu, hormonu wzrostu, glukagonu, katecholamin. Hiperglikemia stresowa jest związana między innymi z ostrymi zespołami wieńcowymi, udarami, sepsą.
Pozostałe przyczyny
Do podwyższonych poziomów cukru we krwi dochodzi także przy akromegalii, dolegliwościach nadnerczy jak nadczynność kory nadnerczy, w chorobach wątroby. Hiperglikemia może towarzyszyć też leczeniu steroidami.
Podwyższony poziom cukru we krwi – skutki
Zbyt wysoki poziom cukru we krwi może mieć poważne skutki. Przede wszystkim dochodzi wtedy do nieprawidłowego działania trzustki, która wydziela insulinę stabilizującą poziom cukru we krwi.
Stale podwyższona glukoza we krwi może prowadzić do uszkodzenia tkanek. Dochodzi wtedy do szybszego odkładania się blaszki miażdżycowej, która sprzyja miażdżycy naczyń krwionośnych. Przewlekłe powikłania wiodą też do neuropatii – bólów neurologicznych, cukrzycowej choroby nerek, retinopatii cukrzycowej oczu prowadzącej nawet do ślepoty, zespołu stopy cukrzycowej. Zobacz również: https://gzm.org.pl/jak-obnizyc-poziom-cukru-we-krwi/
Podwyższona glukoza – jak ją obniżyć?
Gdy diagnozowana jest podwyższona glukoza, wówczas leczenie dobierane jest indywidualne w zależności od poziomu glikemii oraz zdiagnozowanej przyczyny dolegliwości.
Diagnozowaniem i leczeniem nieprawidłowego poziomu cukru we krwi zajmuje się lekarz diabetolog.
W początkowych fazach stanów przedcukrzycowych zaleca się dokonanie zmian w diecie i rozpoczęcie aktywności fizycznej. Wówczas można naturalnie obniżyć poziom cukru we krwi i zapobiegać jego ponownym wzrostom.
Stosowane jest także leczenie farmakologiczne, które zależy od rodzaju cukrzycy:
– doustne leki przeciwcukrzycowe, między innymi jak pochodne sulfonylomocznika, metformina, leki zaliczane do agonistów receptorów PPAR-γ, inhibitory dipeptydylo-peptydazy 4,
– insulinoterapia – podawanie preparatów insuliny, na przykład za pomocą urządzeń jak peny, pompy insulinowe, ta forma terapii stosowana jest głównie u osób z cukrzycą typu 1, natomiast sprawdza się też u diabetyków z cukrzycą typu 2, u których stosowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych nie jest wystarczające.
Jak zapobiegać wysokiemu poziomowi glukozy we krwi?
Aby zapobiegać stanowi podwyższonej glukozy we krwi, zaleca się przede wszystkim prowadzenie właściwej diety i ruch. Te dwa elementy są kluczowe zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu cukrzycy.
Dieta bogata w warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, dobrej jakości nabiał i mięsa, a także oleje roślinne, orzechy, nasiona pomaga w zmniejszeniu ryzyka skoków cukru we krwi. Zalecana jest także dieta o niskim indeksie glikemicznym (IG), która włącza produkty nienasilające wyrzutu insuliny. Należy natomiast ograniczać źródła cukrów prostych, na przykład słodycze, białe pieczywo, dania tłuste, a także alkohole.
