Ból gardła jest częstą dolegliwością, na którą skarżą się mali pacjenci. Jest jednym jednych z najczęstszych powodów konsultacji lekarskich w okresie jesienno-zimowym [1]. Jego przyczyną mogą być wirusy lub bakterie. Po czym poznać, co spowodowało chorobę? Sprawdź!
Ostre zapalenie gardła i migdałków – co to za choroba?
Ostre zapalenie gardła i migdałków (OZGM; łac. tonsillopharyngitis) to popularna wśród dzieci i dorosłych choroba [2]. Jest to stan zapalny błony śluzowej gardła o nagłym początku. Nierzadko przebiega z zajęciem tkanki limfatycznej gardła (zapalenie migdałków podniebiennych – angina). Najczęściej jest wywołany zakażeniem, ale może powstać także pod wpływem czynników niezakaźnych. Choroba trwa od kilku do kilkunastu dni, ale krócej niż dwa tygodnie [3].
Zapalenie gardła u dziecka – przyczyny
Za wywołanie stanu zapalnego gardła odpowiadają wirusy lub bakterie. Zdecydowanie częściej u dzieci w wieku powyżej 3 lat [2] diagnozuje się wirusowe zapalenie gardła (ok. 70 proc. wszystkich infekcji). Głównie dochodzi do zakażenia adenowirusami, rinowirusami, enterowirusami, rzadziej wirusem grypy [4].
W następnej kolejności pod względem częstotliwości występowania są infekcje bakteryjne [4]. Stanowią 15– 30 proc. zakażeń, w których dominują paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, natomiast pozostałe bakterie występują znacznie rzadziej [1].
Zapalenie gardła mogą spowodować także infekcje grzybicze. Są jednak przyczyną jedynie ok. 10 proc. stanów zapalnych [4].
Objawy zapalenia gardła o podłożu wirusowym
Większość przypadków bólu gardła u dzieci ma charakter infekcji wirusowej [4]. Głównymi objawami tego stanu są [3]:
- ból gardła (zwykle o mniejszym nasileniu);
- bóle głowy, mięśni i stawów;
- stan podgorączkowy lub prawidłowa temperatura ciała;
- zapalenie gardła;
- zapalenie spojówek;
- nieżyt nosa;
- kaszel i chrypka.
Niekiedy można zaobserwować wyraźne owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Czasami pojawia się też biegunka [4].
Ból gardła wynikiem infekcji bakteryjnej – objawy
Najczęstszym patogenem bakteryjnym, który wywołuje zapalenie gardła u dzieci, jest paciorkowiec Streptococcus pyogenes [2]. Najbardziej charakterystycznymi objawami choroby wywołanej przez ten patogen są nagły początek oraz silny ból gardła, który występuje również podczas połykania. Może towarzyszyć mu ślinotok. Pojawia się też wysoka gorączka (>38°C) [3].
Inne oznaki tego, że zapalenie ma charakter paciorkowcowy to [3]:
- ból głowy;
- czasem ból brzucha;
- nudności i wymioty;
- zapalenie gardła i migdałków podniebiennych (przekrwienie błony śluzowej, obrzęk);
- wyraźnie odgraniczone skupiska wysięku na migdałkach;
- krwistoczerwony i obrzęknięty języczek podniebienny;
- język początkowo obłożony, później malinowy;
- wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia;
- tkliwe, powiększone węzły chłonne szyjne przednie.
W chorobie o podłożu bakteryjnym nie występuje kaszel i nieżyt nosa [3].
Wirusowe czy bakteryjne zapalenie gardła? Diagnoza i leczenie
Lekarz, który podejmuje się diagnozy przyczyn stanu zapalnego gardła u dziecka, najczęściej rozpoczyna od oceny objawów. Gorączka powyżej 38°C, wysięk na migdałkach podniebiennych, powiększenie i tkliwość węzłów chłonnych szyi oraz brak kaszlu wskazują na obecność zakażenia bakteryjnego. Przy wirusowych infekcjach gorączka zwykle jest niższa oraz pojawiają się takie dolegliwości jak obraz żywoczerwonego, rozpulchnionego gardła, ból, suchość, pieczenie i łaskotanie wywołujące kaszel [4].
W celu dokładnego poznania etiologii podejrzewanego zakażenia bakteryjnego można wykonać szybki test wykrywający antygen S. pyogenes lub pobrać wymaz z gardła i wykonać posiew [4]. W przypadku potwierdzenia zapalenia wywołanego przez bakterie zwykle lekarz zaleca antybiotykoterapię. Przy zapaleniu wirusowym nie należy stosować antybiotyków [3].
Leczenie objawowe skupia się na odpoczynku, nawadnianiu organizmu, zmniejszeniu gorączki oraz uśmierzeniu bólu gardła [3]. Dzieci zwykle niechętnie sięgają po tabletki do ssania o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Dlatego warto dobierać środki, które są przy okazji smaczne, jak na przykład Chlorchinaldin o smaku czarnej porzeczki [5]. Jednak – z uwagi na ryzyko zachłyśnięcia – nie zaleca się żadnych tabletek do ssania dzieciom, które nie ukończyły 6. roku życia. Chlorchinaldin to lek do stosowania miejscowego [5]:
- w zakażeniach bakteryjnych jamy ustnej i dziąseł,
- w pleśniawkach,
- w zakażeniach grzybiczych jamy ustnej i gardła po leczeniu antybiotykami.
Gdy schorzenie nie mija pomimo zastosowanej terapii domowymi sposobami, nie wolno lekceważyć objawów i należy zgłosić się do lekarza.
Opracowano na zlecenie partnera Chlorchinaldin
Bibliografia:
[1] Karlikowska-Skwarnik M., Kuchar E., Miejscowe leczenie zapaleń gardła, 2020 (witryna internetowa: https://pulsmedycyny.pl/miejscowe-leczenie-zapalen-gardla-978043 (dostęp: 06.07.2023)).
[2] Puźniak P., Mielnik-Niedzielska G., Standardy leczenia ostrego zapalenia gardła i migdałków u dzieci, 2019 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/pediatria/32402,standardy-leczenia-ostrego-zapalenia-gardla-i-migdalkow-u-dzieci (dostęp: 06.07.2023)).
[3] Szenborn L. i in., Ostre zapalenie gardła i migdałków u dzieci, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/301141,ostre-zapalenie-gardla-i-migdalkow-u-dzieci (dostęp: 06.07.2023)).
[4] Jach K., Wirusowe czy bakteryjne zapalenie gardła?, 2016 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/medical-tribune/23303,wirusowe-czy-bakteryjne-zapalenie-gardla (dostęp: 06.07.2023)).
[5] Witryna internetowa: https://www.chlorchinaldin.pl/chlorchinaldin-o-smaku-czarnej-porzeczki/
Materiał zewnętrzny
